Wiele firm jest w poważnych tarapatach – co prawda często ich pełne objawy jeszcze nie wystąpiły, ale nie ma wątpliwości, że prędzej, czy później czeka nas sporo wniosków o ogłoszenie upadłości lub co najmniej wniosków o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Biorąc pod uwagę zakres różnego rodzaju programów wsparcia gospodarki oraz warunki wiążące się z korzystaniem z nich (zwłaszcza ograniczenia co do możliwości reedukacji zatrudnienia), wzmożonego zainteresowania upadłością należy spodziewać się przy końcu bieżącego bądź początkiem przyszłego roku. Jednak jest sposób na próbę jej uniknięcia – w istocie każde postępowanie restrukturyzacyjne stanowi dobrą metodę na oddalenie widma upadłości. Tym bardziej, że na czas kryzysu ustawodawca wprowadził specjalne rozwiązanie w tym obszarze – uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne. 

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – jak najmniej sądu – jak najwięcej dłużnika i wierzycieli

Założenie uproszczonej restrukturyzacji jest bardzo proste: w krótkim czasie (czterech miesięcy) dłużnik powinien dojść do porozumienia z wierzycielami, przygotowując układ i składając do sądu wniosek o jego zatwierdzenie. Jednocześnie ustawodawca w postępowaniu tym ograniczył rolę sądu do niezbędnego minimum – najważniejszą rolę przekazując, wybranemu przez dłużnika, doradcy restrukturyzacyjnemu. Wydaje się, że jest to – z wielu względów – słuszny kierunek. Przede wszystkim w biznesie, a zwłaszcza w jego ratowaniu liczy się czas. Sądy zaś są po prostu przeciążone, co przekłada się na stosunkowo długi – a na pewno w wielu przypadkach za długi dla przedsiębiorców – czas oczekiwania na rozstrzygnięcie. Pandemia koronawirusa tylko pogłębiła te trudności – w końcu sądy muszą nadrabiać czas stracony przez okres lockdown’u. 

Poza tym sąd nie jest potrzebny stronom do znalezienia rozwiązania trudnego problemu – jego główną rolą powinna być kontrola zgodności z prawem wypracowanego kompromisu, zawartego w układzie. Można by nawet zgłosić bardziej ogólny postulat szerszego wprowadzenia tego rodzaju mechanizmów do postępowań upadłościowych. Tym bardziej, że w przypadku tego postępowania wybór doradcy restrukturyzacyjnego należy do Dłużnika, a tym samym sam proces jest bardziej przewidywalny i podlega większej kontroli ze strony Dłużnika.

Dlaczego jednak uproszczona restrukturyzacja? 

Wydaje się, że przy wyborze uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego właśnie czas ma kluczowe znaczenie. Po prostu obecnie jest to najszybszy sposób przeprowadzenia restrukturyzacji. Również sam mechanizm wydaje się stosunkowo prosty: uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne stanowi rodzaj postępowania o zatwierdzenie układu. Rozpoczyna się ono w momencie dokonania ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, którego warunkiem jest wcześniejsze zawarcie przez dłużnika umowy z doradcą restrukturyzacyjnym. O obwieszczeniu – a więc w istocie o otwarciu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego – jedynie zawiadamia się sąd, a więc na tym etapie postępowania nie odgrywa on właściwie żadnej roli. 

Oczywiście redukcja do minimum różnego rodzaju formalności składających się na przebieg restrukturyzacji nie oznacza, iż nowy typ postępowania jego wolny od jakichkolwiek problemów. Wręcz przeciwnie, a ich charakter nie odbiega specjalne od tych przeszkód, z jakimi dłużnicy i wierzyciele spotykają się w ramach „tradycyjnych” postepowań unormowanych w Prawie restrukturyzacyjnym. Tu na pierwszy plan wysuwa się wypracowanie układu – nigdy dość przypominania, że brak porozumienia jest prosta drogą do ogłoszenia upadłości dłużnika. To zaś przeważnie oznacza niższy stopień zaspokojenia interesów wierzycieli. 

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – zawiesza egzekucje i blokuje możliwość wszczynania nowych

Kluczowym aspektem uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego jest fakt, że dłużnik wraz z jej rozpoczęciem uzyskuje natychmiastową i pełną ochronę przed egzekucjami z chwilą jego rozpoczęcia (inaczej niż w dotychczasowym postępowaniu o zatwierdzenie układu,). Ochrona polega na zawieszeniu toczących się już egzekucji, jak i uniemożliwienie rozpoczynania nowych. Co niezwykle ważne ma to zastosowanie do wszystkich wierzytelności, w tym nawet tych zabezpieczonych rzeczowo. Dotychczas wierzyciel zabezpieczony rzeczowo mógł prowadzić egzekucje z przedmiotu zabezpieczenia w toku postępowania restrukturyzacyjneog (z wyłączeniem postępowania sanacyjnego gdzie taka egzekucja nie była możliwa).

Podsumowanie

Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne jest dobrym, elastycznym i skutecznym narzędziem do ratowania przedsiębiorstw w kłopotach. Kluczowa jest jednak umiejętność dojścia do porozumienia z Wierzycielami. Dlatego tak istotny jest właściwy wybór przez dłużnika doradcy restrukturyzacyjnego, który bierze na siebie ciężar przeprowadzenia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Od jego wiedzy i zaangażowania może zależeć powodzenie całego przedsięwzięcia – a w tym kontekście warto pamiętać, że uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne może przeprowadzić tylko raz. W przypadku jego fiaska otwiera się możliwość przeprowadzenia restrukturyzacji bądź upadłości – tu jednak powracamy do punktu wyjścia, a więc czasu potrzebnego na tego rodzaju sprawy. Tego zaś w dobie kryzysu jest naprawdę mało.